منشا آن آمریکای جنوبی است. گیاهی چندساله اسن که اغلب به صورت یک ساله پرورش داده می شود. شاخه های آن منشعب و برگ ها تخم مرغی شکل است. گل های آن به صورت گل آذین خوشه مرکب یا دیهیم در محور برگ ها تشکیل می شوند گلها معطر و ۵ لبه به قطر ۲.۵ تا ۵ سانتی متر بوده و در رنگ های قرمز، زرد، سفید، صورتی و به صورت یک رنگ یا چند رنگ مشاهده می شوند. گل ها در بعد از ظهر یا در هوای ابری باز شده و صبح بسته می شوند. ریشه های آن ژوخه ای و می توان از آن جهت افزایش استفاده کرد. ارتفاع آن ۶۰ –۹۰ سانتی متر است و در حاشیه به عنوان پس زمینه گل های باغچه کاشته می شود.
معرفی گل لاله عباسی
گلدهی
با کاشت بذر در اوایل بهار در تابستان به گل رفته و گلدهی آن تا اواخر تابستان ادامه دارد.
نیازها
تا حدودی سرما را تحمل می کند ولی اغلب شبیه گیاهان حساس به سرما کشت و کار می شود. نیاز به خاک زه کشی شده و نور کامل آفتاب دارد. در زمان رشد، آب فراوان نیاز دارد. در پایان فصل، بخش هوایی گیاه را می توان قطع کرد و با خاک پوش، ریشه آن را برای سال بعد حفظ کرد و یا اینکه ریشه های ژوخه ای آن را از خاک خارج کرده و شبیه ریشه های ژوخه ای گیاه مرکب آن را در محل مناسب به دور از سرما نگهداری و در بهار دوباره کشت کرد.
افزایش
با بذر و ریشه های ژوخه ای قابل افزایش است که بذر آن در بهار در محل اصلی کاشته می شود. ریشه های ژوخه ای را می توان در آب و هوای مساعد در زمین نگه داشت و یا اینکه آن ها را در محلی بدون یخبندان نگهداری و در بهار کشت کرد.
نکته :
از زیبایی های این گیاهاین است که درشب به دلیل گرده افشانی گلها باز میشوندو در روز میبندد!
گیاهی است علفی، یک ساله، کرک دار، با ساقه ای افراشته به ارتفاع ۶۰-۳۰ سانتی متر بدون انشعاب یا با شاخه های راست و گسترده به سمت خارج است. برگ ها دمبرگدار هستند برگ های پائینی لوب دار یا بریدگی های سه تایی و متقابل و برگ های پایینی بیضوی کشیده تا خطی- سرنیزه ای با حاشیه بدون بریدگی و متناوب هستند. گل ها منفرد و پراکنده در طول محور، سفید فام و اغلب با لکه هایی به رنگ ارغوانی یا زرد با دو پرچم بلند و دو پرچم کوتاه هستند.
میوه کپسول مانند، بیضوی کشیده، افراشته با پوشش مخملی خشن هستند. بخش دارویی این گیاهرا دانه ها تشکیل می دهند که دانه های کنجد مرغوب، کوچک و صاف و بیضی شکل و به رنگ زرد مایل به قهوه ای بوده و دارای مزه شیرین و روغنی است. همچنین از دانه های کنجد به وسیله فشار روغنی کنجد تهیه می شود. دوران نمو گیاه از آغاز رویش دانه تا تولید دانه های رسیده معمولاً ۱۰۰-۹۰ روز و حداکثر چهارماه است. جمع آوری محصول کمی قبل از باز شدن کامل میوه یعنی ۶-۴ هفته پس از خاتمه گل دادن انجام می گیرد.
در این هنگام گیاه را از ۱۰سانتی متری زمین قطع کرده و در مجاورت هوا خشک می نمایند، سپس به محل معینی از انبار منتقل کرده و با ضربه دانه ها را از داخل میوه ها خارج می کنند. گیاه کنجد عموماً در مناطق گرم کره زمین مخصوصاً در آفریقا و جنوب غربی آسیا پراکندگی دارد. از روغن کنجد به عنوان ملین، کاهنده قند خون، التیام دهنده و نرم کننده پوست استفاده می کنند. از روغن کنجد و روغن آن در درمان یبوست، تنگی نفس استفاده کرده و برای آن اثر التیام دهنده، آرام بخش و مدر قائل بوده اند. دانه کنجد حاوی ۵۵-۴۵ درصد روغن ثابت، ۳۲ درصد پروتئین و ۴درصد موسیلاژ و ۶-۵ درصد آب و… است.
دارای حدود ۷۰ گونه است که همگی چندساله مقاوم به سرما هستند و به عنوان دو ساله کشت و کار می شوند. از ویژگی های گل های آن این است که دارای ۵ گلبرگ بوده که هر کدام به یک مهمیز ختم می شود که مهمیزها در برخی گونه ها کوتاه و در برخی دیگر بلند است. دارای انواع پر پر نیز می باشد.کایبرگ ها هم رنگی هستند. کاسبرگ ها و گلبرگ ها ممکن است هم رنگ و یا با رنگ متفاوت باشند. فرم بوته به صورت طوقه ای (Rosette) است. برگ های آن شبیه برگ شبدر سه قسمتی است. رقم های پاکوتاه و همچنین انواع پابلند برای گل بریدنی تولید شده است. نام Aquilegia از واژه لاتین Aquila به معنی عقاب گرفته شده که به انحنای هر مهمیز که شبیه پنجه عقاب است بر می گردد.
برخی رقم های این گل به شدت سمی هستند، بنابراین از کاشت آن در محلهای در دسترس کودکان باید پرهیز شود. از علائم مسمومیت ناشی از این گل می توان استفراغ، سرگیجه، احساس لرزش و سرما در بدن و اختلال در بینایی را نام برد که پیش از رسانیدن مسموم به پزشک باید او را مجبور به استفراغ کرد.
گلدهی
از اواسط اردیبهشت تا اواسط تابستان سال دوم پس از کاشت گل می دهد. برای گلدهی منساب نیاز به تیمار سرمایی (بهارش) دارند. فتوپریود طولانی و دمای بالا قبل از بهاره سـازی باعث تسـریع نمو گیاه و گل آغازی می شود بعضی از رقم ها نیاز به بهاره سازی ندارند.
نیازها
به سایه درختان مقاوم است و نباید در محل هایی که زیاد آفتاب گیر باشد کشت شود و اگر کمی نور باشد بهتر است. در برابر سرما مقاوم است. این گیاه نیاز به خاک مرطوب با زه کشی خوب دارد. در پایان هر فصل باید برگ های زرد شده از بالای سطح خاک حذف شوند. بر هم کنش تعداد برگ، مدت زمان قرار گرفتن در معرض دمای پایین و رقم گلدهی موثر است. هر چه تعداد برگ بیشتر باشد نیاز به دمای خنک کمتری دارد. اگر گیاه خیلی کوچک باشد حتی با بهارده سازی گلدهی ضعیفی دارد. گیاه باید ۱۲ – ۱۵ عدد برگ تولید کند تا به شرایط گل آغازی پاسخ دهد.اگرچه حضور برگ ها در زمان بهارش لازم نیست اما حضور آن ها سرعت و درصد گلدهی را افزایش می دهد. تیمار سرما دهی باید بعد از مرحله ۱۲ – ۱۵ برگی اعمال شود. نیاز سرمایی در دمای ۱۳ درجه سانتی گراد شب و ۱۵ درجه سـانتی گراد روز برآورده می شود. زمان سـرمادهی بسـته به دما ۴ – ۶ هفته است به طوری که در دمای ۵ درجه سانتی گراد، ۴ هفته و درد مای ۱۳ درجه سانتی گراد ۶ هفته است. می توان با روش کشت توپی و سرمادهی مصنوعی زمان تولید را کاهش داد. به این صورت که بذرها را در سینی های حفره دار ۳۹۲ خانه ای کاشت کرده و بعد از مدتی دان نهال ها را به سینی های ۵۰ خانه ای منتقل و در مرحله حدود ۱۲ برگی آن را در سردخانه مجهز به سیستم روشنایی با دمای ۵ درجه سانتی گراد به مدت ۴ هفته نگـهداری کرد سـپس گـیاهان را از سـردخانه خارج و به گـلدان هایی منتقل کرده که بعد از ۴ – ۶ هفته شروع به گلدهی می کند.
افزایش
افزایش این گیاه از طریق کاشت بذر و تقسیم بوته است. که ساده ترین روش آن تقسیم بوته است و این عمل در پائیز یا بهار انجام می شود. ولی از آنجا که عمل تقسیم بوته، نیروی کارگری زیادی را می طلبد گران تمام می شود. به همین علت امروزه افزایش از طریق بذر اقتصادی تر می باشد.
در افزایش با بذر، آن را در اوایل بهار در خزانه هوای آزاد روی خطوطی به فواصل ۱۵ سانتی متر می کارند، سپس یک مرتبه در اواخر بهار گیاهان روییده از بذر را در خظانه دیگر نشاء نموده و بالاخره آن ها را در پاییز یا اوایل بهار سال آینده در محل اصلی می کارند و به این ترتیب گیاهان در بهار گل می دهند. بذر های تازه برداشت شده سریع می تندند، ولی بذر های کهنه و انبار شده برای تندش نیاز به چینه سرمایی دارند. به این صورت که بذرها ابتدا در پیت مرطوب و در دمای ۱۶ درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ ساعت قرار داده می شوند تا آب را جذب کنند. سپس به مدت ۳ هفته در دمای ۴ درجه سانتی گراد قرار می گیرند. پس از آن دما را به ۱۸ درجه سانتی گراد افزایش می دهند تا تندش صورت گیرد. رقم های با سرعت تندش کم و بذرهای کهنه ممکن است به خراش دهی نیاز داشته باشند. پس از خراش دهی با سمباده دوصفر (۰۰) بذرها به مدت ۲ دقیقه در یک محلول شوینده رقیق فرو برده شده، سپس همانند آنچه گفته شد، چینه سرمایی می شوند.
«خرزهره» سمیترین گیاه است و مسمومیت ناشی از آن، موجب بروز اختلالات قلبی میشود. برگ خرزهره به برگ بید شباهت دارد ولی از برگ بید بزرگتر است. گلهای سرخ و سفید دارد و اگر حیوانات برگ آن را بخورند، جان خود را از دست میدهند.
خرزهره دارای ساقه بسیار و برگهای ۳ تایی و گلهای رنگین است که در نقاط گرم و خشک میروید و همه اجزای آن به واسطه «گلیکوزوئیدهای قلبی» موجود در آن به ویژه اولئاندرین، سمی است. گل خرزهره شباهت زیادی به درخت زیتون دارد. این گیاه در بیشتر نقاط کشور رشد پیدا میکند و اکثراً در پارکها کاشته میشود و دارای گلهای بنفش، سفید و صورتی است. *گل خرزهره سمیترین گیاه است
نکاتی مفید درباره خواص و مضرات گیاه خرزهره که باید بدانیم
خرزهره با نام های دیگری همچون کیشه، خر زهرج، سم الحمار، حبن، شرنگ، ورد الحمام و… نیز شناخته می شود. این گیاه که از تیره خرزهره می باشد به صورت درختچه ای زیبا و دارای گل های مجتمع به رنگ های قرمز، سفید و صورتی می باشد و به عنوان گل زینتی نیز پرورش داده می شود.
بیشتر در اطراف مدیترانه و آسیا، من جمله ایران و ژاپن می روید. برگ های آن باریک و قدری ضخیم و گوشتی و کمی بدبو و تلخ و تند است. چنانچه مقداری از برگ های این گیاه را سگ بخورد می میرد. ولی اگر خر از برگ های این گیاه بخورده ناراحتی پیدا نمی کند. بنابراین بهتر بود که این گیاه را سگ زهره می نامیدند نه خرزهره!
خرزهره دارای مضراتی همچون استفراغ است.
ممکن است ایجاد مسمومیت کند که در موارد مسمومیت با آن، دم کرده قهوه غلیظ ضد سم خوبی است.
برای زنان حامله و افرادی که ریه حساس دارند مناسب نیست.
بیشتر به صورت ضمادی و در خارج بدن استعمال می شود ورم های محکم را به سرعت تحلیل می برد. عصاره آب برگ های این گیاه برای معالجه جرب بسیار نافع است. ضماد آن برای دردهای کمر و پشت و عرق النسا نیز مفید می باشد. همچنین اگر به دنبال درمان گیاهی درد زانو هستید، از ضماد خرزهره استفاد کنید
در اماکنی که دسترسی به داروهای کشنده حشرات نیست میتوان برگ خرزهره را جوشانیده و آب آن را در زمین ها و اماکنی که حشرات گزنده هست بپاشند.
چنانچه گل خرزهره را با کمی روغن حیوانی بجوشانند و پس از سرد شدن بر سرهای کچل ضماد کنند و کلاه و سایر وسایلی را که در تماس با سرکچلی بوده است با آب جوش و صابون سوبلیمه شستشو دهند و این کار را به مدت ده تا پانزده روز ادامه دهند و سر را تمیز نگهدارند معمولا قارچ های کچلی را کشته و بیماری را بهبودی می بخشد. لازم به ذکر است اگر یک روز با جوشانده حنظل و روز دیگر با برگ خرزهره جوشانده شده شستشو دهند سرعت بهبودی زیادتر خواهد شد.
اینگیاهبیشتر با عنوان برطرفکننده جوش معروف است. از اثرات این گیاه بهبود بیماریهای پوستی مانند ریزش مو، کهیر، آبسه، آکنه، پسوریازیس، دمل، کورک، اگزما، گل مژه، زخمها و دیگر جراحات پوستی است. گیاه بابا آدم گیاهی علفی است که در برخی مناطق مرطوب و معتدل ایران به صورت وحشی میروید. ساقهای شبیه به پوست مار دارد که پوشیده از کرکهای خشن و زبر میباشد. برگهای بسیار بزرگ و پهن آن به حالت افتاده بر ساقه قرار دارند. ریشه گیاه دراز و دوکی شکل است؛ در حقیقت ریشه این گیاه است که خاصیت درمانی دارد. پوست ریشه بابا آدم قهوهای، مغز آن سفید و طعمی شیرین، ولی بویی نامطبوع دارد.
ترکیبات شیمیایی
ریشه بابا آدم حاوی مقدار فراوانی اینولین میباشد. از ترکیبات دیگر موجود در ریشه این گیاه پرخاصیت، تانن، رزین، آهن، کلسیم، پتاسیم، منیزیم، اسیداولئیک، اسیدلینولئیک، ویتامین C و B6 میباشد.
اثرات مفید بابا آدم بر پوست
ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه مانند پلیاستیلن خاصیت آنتیباکتریال و ضد قارچی دارد. ترکیبات موثر موجود در این گیاه به علت اینکه روند پوستاندازی را تسریع میکند، سموم سطحی بر روی لایه اپیدرم پوست را میزداید و باکتریزدایی میکند. در حقیقت نوعی لایهبرداری طبیعی و سالم و نیز آبرسانی به لایههای سطحی پوست را انجام میدهد؛ در نتیجه شادابی را برای پوست به ارمغان میآورد.
بابا آدم و تصفیه خون
ریشه این گیاه تصفیهکننده خون و لنف بدن میباشد و این عمل را با دو مکانیسم انجام میدهد:
1ـ گرفتگیهای موجود در سیستم تنفسی را برطرف میکند و به دفع دیاکسیدکربن کمک مینماید. همچنین گرفتگی در سیستم دفع ادرار را برطرف میکند و به نوعی ضد سنگ کلیه نیز میباشد.
2ـ این گیاه همچنین به کبد کمک میکند تا مواد زائد موجود در خون را تصفیه کند و به کمک کلیهها آن را از بدن دفع نماید.
خواص کلیوی
ریشه گیاه بابا آدم ادرارآور است و تعریق را افزایش میدهد. در حقیقت دفع آب را از بدن میافزاید و از احتباس آن در بدن جلوگیری میکند.
خاصیت ضد نقرس باباآدم
گیاه باباآدم دفعکننده اسید اوریک از بدن میباشد، به بیانی دیگر بهبودی بیماران مبتلا به نقرس را تسریع میکند.
جدال باباآدم با دیابت
از اثرات ثابتشده این گیاه، خاصیت ضددیابتی آن میباشد؛ که اولاً باعث کاهش قند خون (با مصرف 3 فنجان جوشانده برگ گیاه در روز) میشود؛ و ثانیاً افرادی که میل زیادی به شکر و شیرینی دارند، با مصرف این گیاه به صورت ناشتا، این تمایلشان کاهش مییابد.
بهبود سیستم گوارشی
اثر این گیاه بر دستگاه گوارش، به علت ضدعفونی کردن دستگاه گوارش، برطرف کردن یبوست و تسریع در امر هضم غذا میباشد.
باباآدم و کمخونی
این گیاه به علت دارا بودن مقادیر بالایی از آهن باعث درمان کمخونی و رنگپریدگی ناشی از آن میشود.
تقویت سیستم ایمنی
تحقیقات نشان داده که این گیاه باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود ایدز میشود. همچنین این گیاه در درمان سرماخوردگی، روماتیسم، سرخک، التهاب، آرتریت، تسکین کمردرد، تب، عفونتها، التهاب و ذاتالریه نیز موثر است.
عصاره بابا آدم، به عنوان جایگزین یک دارو
بر اساس تحقیقات به عمل آمده، استفاده از پماد تهیهشده از گیاه بابا آدم قادر است، همانند داروی ضد التهاب ساختگی هیدروکورتیزون، دارای اثرات بهبوددهندگی و تسریعکنندگی روند التیام زخم باشد. طب امروزی، گیاه بابا آدم را به عنوان پایینآورنده قند خون، ضدسرطان، ضدتب، ضدروماتیسم، ضدنفخ، ضدعفونیکننده، مسهل، کاهشدهنده کلسترول و چربی خون، محرک ایمنی بدن و دارای خاصیت پروبیوتیک پذیرفته است.
جوشانده بابا آدم: 50 گرم از ریشه این گیاه را در یک لیتر آب به مدت 20 دقیقه میجوشانید.
دم کرده بابا آدم: 80 گرم از ریشه بابا آدم را در یک لیتر آب برای مدت 10 دقیقه دم میکنید.
دم کرده شیرینبیان و بابا آدم: 30 گرم باباآدم و 30 گرم شیرینبیان را در یک لیتر آب به مدت نیم ساعت بریزید و بگذارید تا دم بکشد. از این معجون به منظور تصفیه خون میتوانید سه فنجان در روز مصرف نمایید.
کرم بابا آدم: کرم تهیهشده از برگ گیاه برای جوشها و تومورها موثر است. همین طور روغن ریشه باباآدم نیز تأثیر زیادی در لطافت و نرمی پوست دارد.
موارد احتیاط در مصرف بابا آدم
برخی از عوارض جانبی مانند خشکی دهان، سردرد، تهوع، اسهال، بیقراری و آلرژی با مصرف بیش از اندازه گیاه بابا آدم به صورت خوراکی دیده شده است. بهتر است خانمها در زمان بارداری و شیردهی از این گیاه استفاده نکنند. در صورت تماس برگهای این گیاه با ملتحمه و یا قرنیه، عوارض شدید چشمی ممکن است ایجاد شود.
دیابتیها در صورت مصرف دارو، باباآدم مصرف نکنند
در صورت درمان دیابت ملیتوس با داروهای شیمیایی، بهتر است برای جلوگیری از تداخلات دارویی، این گیاه استفاده نشود؛ زیرا ممکن است اثر این گیاه به اثر داروهای کاهنده قند خون اضافه شود و احتمال افت شدیدتر قند خون به وجود آید.
افراد مصرفکننده داروهای کاهنده قند خون، باباآدم را با احتیاط مصرف کنند:
به افرادی که از داروهای دیورتیک مصرف میکنند این گیاه توصیه نمیشود؛ زیرا باعث کاهش میزان زیاد پتاسیم بدن شده و به دلیل خاصیت ادرارآور بودن آن، بدن میزان زیادی از آب مورد نیاز خود را از دست میدهد.
طبیعت گیاه افتیمون گرم و خشک است. برخی از مهمترین خواص درمانی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از:
در طب سنتی از این گیاه برای درمان بیماری اسکوربوت (بیماری خونی ناشی از کمبود ویتامین ث) استفاده میشود.
افتیمون تصفیه کننده خون است و مصرف آن باعث تقویت کبد میشود.
گیاه افتیمون مفرح قلب است و در صورت تنقیه، برای رفع سودا، دفع کرم معده و باد از بدن مفید است.
کمک به درمان بیماریهایی مانند لقوه، خواب رفتن اعضای بدن و دردهای مفصلی از خواص افتیمون است. به این منظور از ضماد گیاه استفاده میشود.
گیاه افتیمون برای درمان سردردهای مزمن ناشی از مزاج سوداوی (سرد و خشک) و ناراحتیهای فکری مفید است.
درمان انزال زودرس از دیگر خواص افتیمون در طب سنتی است.
مصرف این گیاه مدر و قاعدهآور است.
یکی از مهمترین خواص افتیمون که از گذشته مطرح بوده است، درمان خفقان، جنون و مالیخولیا است. به این منظور افتیمون را با همان مقدار گیاه افسنطین مخلوط نموده و آن را بجوشانید و پس از صاف کردن به بیمار بدهید.
در طب سنتی درباره خواص افتیمون آمده است که مصرف این گیاه باعث تقویت حافظه، رفع جنون، رفع وسواس، رفع بیخوابی، عصبانیت، کابوس، رفع تشنج و صرع و رفع بیحسی اعضا میشود. جالب است بدانید مصرف دم کرده افتیمون باعث آرامش میشود و به درمان آلزایمر در سالمندان کمک میکند.
گیاه شناسی افتیمون
افتیمون که در طب سنتی به آن دواء الجنون، ترشک، شیون و… نیز گفته میشود، گیاهی است از تیره پیچک صحرائی علفی و یک ساله، پیچنده و دارای ساقههای ظریف و باریک که قابلیت انعطاف داشته و به حالت انگلی بر روی تعدادی از گیاهان علفی رشد میکند و از گیاه میزبان تغذیه میکند.
رنگ ساقه این گیاه تقریبا کرمی مایل به زرد و قرمز است. برگهای آن بسیار ریز و دارای گلهای مایل به زرد و صورتی میباشد. افتیمون در بسیاری از نقاط جهان موجود است و در دامنه کوهها تا ارتفاع 2000 متری نیز مشاهده میشود. در ایران در اطراف تهران، کرج، دامنه های البرز، اصفهان، فارس، جزیره هرمز و قشم دیده میشود. همه بخشهای گیاه استفاده دارویی داشته و خواص دارویی آن بسته به گیاه میزبان متفاوت خواهد بود.
طرز استفاده و مقدار مصرف افتیمون
بهترین طریقه مصرف گیاه افتیمون این است که مقداری از گیاه خشک شده را در داخل کیسه پارچهای بریزید و آن را بجوشانید. پس از دو جوش، کیسه را از داخل آب خارج کرده و آن را فشار دهید و محلول به دست آمده را استفاده نمایید.
توجه داشته باشید گیاه افتیمون لینتآور است و بایستی به مقدار کم و با احتیاط مصرف شود.
گیاه افتیمون را نباید زیاد جوشاند. جوشیدن زیاد گیاه و به مدت طولانی از خواص دارویی گیاه کم میکند. لازم است گیاه را مقداری بیشتر از حالت دم کردن بجوشانید تا مواد دارویی وارد آب شود.
از زیاد خرد کردن و کوبیدن افتیمون خودداری کنید، چون بافت گیاه بسیار نرم است و این کار باعث از بین رفتن ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه میشود. به طور کلی هنگام مصرف نباید آنرا نرم کوبید و یا زیاد جوشاند بلکه باید با شعله غیر مستقیم و خیلی آهسته و طولانی مدت دم بکنید.
گیاه افتیمون را در جای خشک و خنک، دور از تابش مستقیم خورشید نگهداری کنید.
بیشترین مقدار مصرف افتیمون، روزانه 15 گرم است که لازم است این مقدار به صورت 3 تا 4 بار در روز و در طول 10 دقیقه مصرف شود.
مضرات افتیمون (موارد احتیاطی و منع مصرف)
زیادهروی در مصرف افتیمون باعث افسردگی میشود.
استفاده از گیاه افتیمون برای زنان باردار، مادران شیرده و کودکان زیر 5 سال مضر است.
مصرف افتیمون برای افراد دارای مزاج گرم مضر است و این افراد بایستی آن را با مواد مصلح مانند کتیرا و بنفشه مصرف کنند. همچنین زعفران و صمغ عربی نیز از خوراکیهای مصلح این گیاه میباشند.
گیاه افنانگیاهی تلخ و متعلق به خانواده نعناع است. این گیاه، یک گیاه چند ساله است که بومی اروپا، شمال آفریقا و جنوب غربی و آسیای مرکزی است. افنان دارای گل های سفید زیبایی است و گل ها و همچنین تمام اجزای گیاهی آن، در اهداف دارویی مورد استفاده قرار می گیرند.
گیاه افنان، یکی از قدیمی ترین داروهای گیاهی شناخته شده برای انواع مشکلات از جمله درمان سرفه است. مطالعات نشان داده است که اسانس معدنی گیاه افنان دارای خواص ضد باکتری، ضد قارچی و ضد سرطان است.
برخی از مهمترین مزایای سلامتی گیاه افنان عبارتند از توانایی آن برای محافظت از سیستم ایمنی بدن، جلوگیری از انواع خاص سرطان، درمان دیابت، تقویت سلامت قلب، تسکین التهاب ، از بین بردن جوش، ناراحتی های دستگاه گوارش، سم زدایی بدن و از بین بردن اسپاسم.
اثرات ضد سرطان
پتانسیل ضد التهابی
کنترل کلسترول
درمان دیابت
کاهش سمیت بدن
ضد اسپاسم
رفع دردهای قاعدگی
کمک در باروری
رفع ناراحتی های دستگاه گوارش و سوء هاضمه
تقویت سیستم ایمنی بدن
گیاه افنان در درمان دارویی سنتی مورد استفاده قرا می گیرد. حداکثر رشد این گیاه نسبتا کوچک تا 50 سانتی متر است که با برگ های کوچکی پوشانده شده است. گل این گیاه سفید است می توان از آن برای استخراج روغن های ضروری و سالم همراه با برگ آن، استفاده کرد. این گیاه هم استفاده دارویی و هم غذایی دارد. به عنوان مثال، می توان از آن برای درمان لوزه و گلو درد استفاده کرد.
این گیاه به سرعت در حال رشد است و در برخی از نقاط جهان به صورت علف های تهاجمی و هرز شناخته شده است، اما مزایای آن برای سلامتی بسیار زیاد است.
ترکیبات ارگانیک منحصر به فرد موجود در گیاه افنان باعث شده است که این گیاه، به عنوان یک گیاه بسیار قوی و محبوب برای گیاه خواران و درمان های پزشکی و گیاهی شناخته شود.
مهم تر از همه، مصرف گیاه افنان تأثیر چشمگیری بر درمان سرطان، دیابت و انواع دیگر مسائل مربوط به سلامت دارد.
نام دیگر گیاه افنان چیست؟
گیاه افنان (horehound) تحت نام های افنان سر، فراسیون سفید، شنار، علقما، گندنای کوهی، صوفالارض، شویر، شافار، فراسیم و علف الکلب هم شناخته می شود.
گیاه عنکبوتی (Chlorophytum comosum) جزء گیاهان پایا میباشد. این گیاه بومی مناطق استوایی و جنوب آفریقا است ولی امروزه در سراسر جهان پرورش پیدا میکند. مشخصات گیاه عنکبوتی
این گیاه بومی آمریکای جنوبی می باشد و در گستره ای بین برزیل تا آرژانتین دیده می شود.
گیاهی یک ساله می باشد و بیشتر به خاطر گلهایش محبوب می باشد و برای مرزبندی کردن و در امتداد نرده کاشتن مناسب است.گل عنکبوتی تا ارتفاع 150 سانتی متر رشد می کند و یک سال نیاز دارد تا به این ارتفاع برسد. گیاهی گلدار است که فصل گلدهی آن از اواخر بهار است تا اوایل پائیز .
گلهای این گیاه به رنگهای بنفش، صورتی، سفید می باشد و معطر هستند.
گلها شامل 4 گلبرگ و 6 پرچم بلند هستند ، که این پرچم ها شبیه پاهای عنکبوت هستند وبه گل ظاهری عنکبوتی شکل بخشیده اند.میوه این گیاه به صورت کپسول می باشد که 15 سانتی متر طول دارد و گستردگی آن 3 میلی متر می باشد و حاوی چند دانه است.برگها به شکل مرتبی می باشند.
ساقه گیاه سفت و سخت می باشد .گل این گیاه برای پرندگان و پروانه ها و حشرات بسیار جذاب می باشد.این گیاه معمولا در مناطق معتدل کاشته می شود.
نگهداری گل عنکبوتی
این گل بسیار ساده می باشد .بهتر است خاک، لومی یا شنی خوب زهکشی شده باشد . دمای بین 16 تا 34 درجه را تحمل می کند ، سرما و باد سرد برای این گیاه کشنده می باشد .
تحمل خشکی را دارد و نباید زیاد آبیاری شود.
در جای آفتابی باید قرار گیرد.
تکثیر این گیاه از طریق کاشت دانه می باشد:
شرایط نگهداری و پرورش گل عنکبوتی
دانه را در پائیز از گیاه بردارید برای کاشتن در بهار سال بعد .
بذر را داخل گلدان در فضای بسته و گرم بکارید ، 6 تا 8 هفته طول می کشد که جوانه بزند ، بعد آن را به بیرون منتقل کنید.در مورد این گیاه باید مراقب شته، کنه های عنکبوتی، مگس سفید باشید.
گل عنکبوتی شامل برامدگی ها و لبه هایی تیز می باشد ، هنگام جابه جا کردن مراقب باشید.
نام فارسی آن باریجه، اشق، بارزد، بیرزد یا قاسنی است و در زبان عربی به نام قنه شناخته می شود. باریجه را انگلیس ها و فرانسوی ها گالبانوم (۳) و آلمانی ها گالبانوم یا گالبان (۴) می گویند. باریجه گیاهی مونوکارپیک است یعنی تنها یک بار گل می دهد. در چند سال اول رویش، برگهایی طوقه ای تولید می کند و در سال آخر رویش به ساقه می رود و گل و میوه تولید می کند.
گل های آن زرد رنگ و به صورت چتر مرکب است. از تمام اندام های گیاه بوی تند و مخصوصی به استشمام می رسد. ریشۀ آن در زمین مانند چغندر قند و به رنگ قهوهای مایل به سیاه است.
با بریدن لایهای نازک از این ریشه، مایعی صمغ مانند به رنگ شیر بیرون میزند که در اثر گذشت زمان که در اصطلاح «مدار» خوانده میشود به زرد و سپس قرمز تغییر رنگ میدهد. ابزاری که برای بهره برداری از این گیاه استفاده میشود عبارتست از: تیشه برای کندن پای آن که در اصطلاح به این عمل «پاورداری» گفته میشود.
تیغی دسته دار و به شکل داس با دستهای چوبی و بلند به اندازۀ ۴۰ سانتیمتر برای بریدن لایهای نازک از روی ریشه که در اصطلاح اهل فن بِبُرّی (با تشدید را) خوانده میشود.
پیش بند برای بستن جلوی سینه مثل پیش بند آشپزخانه برای جلوگیری از چسبیدن شیرۀ گیاه به لباس در حین برداشت آن و ظرف مناسب برای انباشتن شیرۀ قرمز شده. شیرۀ گیاه که پس از برداشتن لایۀ نازک برون زده است و با گذشت چند روز رنگ آن به زرد و سرخ تغییر کرده با وسیلهای به نام «کارد» که ملاقه مانند و بادستۀ چوبی کوتاه است از روی بدنۀ ریشه برداشته شده و باز با ببری لایهای دیگر بریده میشود.
پس از چند روز شیرۀ بیرون آمده تغییر رنگ داده عمل گرفتن آن از سر گرفته میشود. بریدنها و گرفتنها تا جایی که در ریشۀ گیاه شیر باشد ادامه می یابد.
فصل انجام این کار از اواخر بهار تا پایان تابستان است. نام محلی آن در زبان مردم استان فارس قاسنی (بر وزن کاسنی ) است و به کسانی که شغل باریجه گیری دارند قاسنی زن گفته میشود. صمغ آن بویی خوش دارد و آتش زاست.
مورینگا اولیفرا، یک درخت گرمسیری است که متعلق به گونه ی مورینگاسه می باشد، و دارای 14 گونه می باشد. مورینگا از قرن ها پیش در جهان شناخته شده بوده ؛ در اطراف رود نیل به خصوص کشور سودان به شجره الرواق یا درخت زلال مشهور است، و از آن جهت کاهش کدورت آب استفاده می شود. از معروف ترین گونه های مورینگا، گونه اولیفرا بومی، در مناطقی در هند می باشد. گونه هایی از درخت مورینگا اولیفرا در آب و هوای خشک مقاوم هستند ، و در نواحی خشک و نیمه خشک و هم در نواحی مرطوب رشد میکنند. مورینگا با نام “درخت معجزه” نیز در جهان شناخته شده می باشد.
طبیعت ذاتی گیاه مورینگا گرم و خشک است، و به عنوان یکی از مغذی ترین و مفیدترین درخت در کره زمین شناخته شده است. متخصصان و طبیبان هندی 4000 سال است که مورینگا اولیفرا را کشف کرده و از آن برای درمان 300 بیماری استفاده می کنند. از این رو مورینگا اولیفرا در هندوستان به درخت معجزه معروف است.
تمام بخش های گیاه مورینگا اولیفرا، هم برگ و هم چوب آن قابل استفاده هستند و می توانند باعث بهبود سلامت شما شوند، زیرا برگ های گرد و کوچک آن، دارای املاح معدنی، ویتامین آ، ویتامین سی، پروتئین، کلیسم، پتاسیم، منیزیم و بتاکاروتن می باشند.
امروزه برگ، بذر، روغن، چوب و پودربرگ گیاه مورینگا، به دلیل خواص دارویی، بهداشتی، غذایی و صنعتی، به صورت گسترده ای در جهان مورد مصرف تجاری قرار گرفته است، و منبع در آمدزایی و اشتغال زایی بالایی را در آن کشورهای تولید کننده ی این محصولات، به خود اختصاص داده است. بر خلاف آنچه گفته شد، متأسفانه در ایران گیاه مورینگا اولیفرا ناشناخته مانده و صرفا به صورت محلی در برخی از استان های کشورکشت می شود ،بعضی از ارقام مورینگا مانند پرگرینا که دارای برگهای سوزنی و دانه های روغنی می باشد و معروف به طلای چرب است به طور بی رویه مورد بهره برداری قرار گرفته است، و همین امر موجبات انقراض آن را فراهم کرده است. از این رو شرکت سبز رویان با استفاده از ظرفیتهای بخش خصوصی برای معرفی این گیاه و خواص معجزه آسای آن، سعی و تلاش خود را به کار گرفته است تا از انقراض بی رویه ی این گیاه با ارزش و قیمتی، جلوگیری نماید.
به دلیل اینکه گیاه مورینگا اولیفرا سرشار از ویتامین و پروتئین می باشد، سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی، کشت و بهره برداری از این گیاه دارویی را در آفریقا، که مردمش از نظر غذایی و دریافت ویتامین های مختلف محروم هستند، مورد حمایت قرار داده است. با استفاده از پودر مورینگا در نان، در چرخه ی غذایی آن ها کمک ارزشمندی کرده اند. علاوه بر این، با توجه به ویتامین ها، پروتئین ها و مواد مغذی موجود در این گیاه، سرطان خون، سرطان تخمدان و سرطان ریه و سرطان کبد را درمان می نماید، و در بهبود سرطان های دیگر نیز نقش بسیار مهمی را ایفا می کند.